Autor: mr Slobodan Mrđa
Asistent: Jelena Kostić
Predmet istraživanja je analiza strukture publike Narodnog pozorišta u Beogradu. Radi se o sociološkom istraživanju pozorišne publike tj. jedno od istraživanja posebnih publika ili posebnih društvenih grupa sa ciljem da se u tom okviru otkriju posebne publike. S obzirom na to da su ovakva istraživanja u Srbiji bila relativno retka, prvenstveno nas je zanimalo da utvrdimo sve relevantne karakteristike (demografske i socijalne) publike Narodnog pozorišta u Beogradu.
U prvom redu, želeli smo da utvrdimo učestalost dolaska na dramske, baletske i operske predstave i na osnovu toga izvršimo kategorizaciju publike Narodnog pozorišta u Beogradu. Takođe, zanimalo nas je koji faktori najviše utiču na učestalost dolaska u Narodno pozorište u Beogradu, u nameri da pokušamo izdvojiti dominantan faktor ili sistem srodnih faktora. S druge strane, zanimao nas je i odnos publike prema samom pozorištu u domenu repertoara, vremena početka predstava, načinu informisanja o radu pozorišta, ceni ulaznica ali i načinu izbora predstave.
Značaj istraživanja
Istraživanje publike Narodnog pozorišta u Beogradu, u svim njegovim aspektima, može nas uputiti na rešavanje nekih pitanja o budućnosti i razvoju Narodnog pozorišta u Beogradu uopšte. U situaciji nedostatka istraživanja ove vrste, ovako postavljen projektni zadatak i njegovo naučno izvođenje može da doprinese boljem sagledavanju položaja i perspektive Narodnog pozorišta u Beogradu u našoj kulturnoj i društvenoj stvarnosti.
Ciljevi istraživanja
Osnovni istraživački cilj sastoji se u: (1) deskripciji svih relevantnih karakteristika publike Narodnog pozorišta u Beogradu, (2) ispitivanju učestalosti poseta dramskim, baletskim i operskim predstavama Narodnog pozorišta u Beogradu, (3) kategorizaciji dramske, baletske i operske publike, (4) utvrđivanju faktora koji najviše utiču na učestalost odlaska u Narodno pozorište u Beogradu, uz pokušaj izolovanja dominantnog faktora ili sistema faktora, (5) ispitivanju odnosa publike prema pozorištu kroz stavove o radu pozorišta u domenu repertoara, vremena početka predstava, načina informisanja o radu pozorišta, ceni ulaznica itd, i (6) utvrđivanju načina izbora predstave iz repertoara pozorišta.
Osnovni praktično-akcioni cilj istraživanja je: (1) definisanje mera (preporuka) koje bi trebalo da doprinesu povećanju broja publike Narodnog pozorišta u Beogradu, (2) definisanje aktivnosti za uspostavljanje dvosmerne komunikacije između pozorišta i publike i (3) utvrđivanje indikatora koji će moći biti iskorišćeni za realnije sagledavanje položaja i perspektive Narodnog pozorišta u Beogradu.
Metode i tehnike istraživanja
Problem, predmet i ciljevi istraživanja zahtevali su primenu odgovarajućih metoda i tehnika istraživanja. U istraživanju su korišćene dve osnovne metode: metoda analize i metoda ispitivanja.
U okviru metoda analize korišćena je metoda analize sadržaja dokumenata, tehnikom direktne kvantitativne (statističke) analize sadržaja dokumenata i metoda strukturalne analize tehnikom klasične kvalitativne analize sadržaja dokumenata.
U okviru metoda ispitivanja korišćen je oblik ispitivanja sa tehnikom ankete, i to pismene ankete sa formalizovanim (standardizovanim) pismenim upitnikom.
Uzorak
S obzirom na to da smo pre formiranja uzorka samo delimično poznavali obeležja osnovnog skupa iz koga izvlačimo uzorak, uz podatke o ukupnom broju predstava i gledalaca po scenama i direkcijama Narodnog pozorišta u Beogradu, logičan izbor u ovakvoj situaciji bio je jednostavni slučajni uzorak. Nakon analize podataka o broju dramske, operske i baletske publike Narodnog pozorišta u Beogradu u prošloj sezoni, određen je uzorak veličine 600 ispitanika – 300 dramska publika (po 150 ispitanika na Velikoj sceni i sceni „Raša Plaović“), 150 baletska publika i 150 operska publika.
Tok i uslovi istraživanja
Ispitivanje je sprovedeno u periodu od 15. aprila do 15. juna 2010. godine. Anketiranje su obavili saradnici iz Narodnog pozorišta u Beogradu, iz sektora opštih poslova. Prema izveštajima saradnika većina ispitanika pokazala je prosečnu zainteresovanost za sadržaj upitnika i velika većina je odgovorila na sva pitanja iz upitnika, tako da se prikupljeni podaci mogu smatrati relevantnim za analizu
